Kedilerin yaşam süresi arttıkça, kanserle de daha sık karşılaşmaya başladık. Kimse kedisi hasta olsun istemez. Ama bazen bu kötü hastalıkla karşılaşabiliyoruz. Bu yazıda, en çok uygulanan kanser tedavi türleri ve diğer destekleyici bakımlardan bahsedeceğiz.
Kedinize kanser teşhisi konduysa, veterineriniz sizi kanserin türü, mevcut en iyi tedavi seçenekleri, evde bakılacaksa yapmanız gerekenler ve beklenen hastalık seyri ile ilgili sizi zaten bilgilendirir. Kedide kanser tedavisi zaman ve harcama gerektirebilir ve tedaviye karar vermeden önce her şeyin eksiksiz olarak ele alınması önemlidir.
Kedi kanserinde uygulanan modern teknoloji ve tedavi yöntemleri, kötü yan etkileri oldukça azaltırken, sonuçlar da önemli ölçüde iyileşmiştir. Başarılı kanser tedavisinde, ek tedaviler ve beslenme desteğinin rolü çok büyük. Kedinizin iyileşmesi için çalışan sağlık ekibinin bir parçası olarak neler olup bittiğini iyi anlarsanız, kanserle mücadele eden kedişinize daha iyi destek olabilirsiniz.
Kanser için tek bir tedavi yoktur ve her kedinin tedavi planının dikkatli bir şekilde kişiselleştirilmesi gerekir. Tedaviler genellikle kombinasyon halinde verilir. Bu, yan etkileri en aza indirirken, kanseri de en iyi şekilde tedavi eder. Seçeneklerden bahsedelim:
Radyasyon Tedavisi
Her veteriner kliniğinde bu tedavi için teknik imkanlar yoktur; bu nedenle veterinerlik fakültesine, bir hayvan hastanesine veya daha donanımlı bir veteriner kliniğine başvurmanız gerekebilir. Radyasyon tedavisinin en bilinen yan etkisi, tümördeki ışın odak noktası çevresinde oluşan doku yanıklarıdır. Eğer tümör hassas bir yapıya çok yakın olursa, bu yan etki ciddi olabilir. Bitişik dokular uzun vadede sorun çıkarmadan yavaş yavaş yenilenir.
Radyasyon tedavisi genellikle tümör hücrelerini çoğalamaz hale getirir, bu yüzden tümörün küçülmesi biraz zaman alabilir. Tedaviyi takiben bu hücreler ölür ve yerini yenileri almaz. Böylece kanser ortadan kalkar. Bu tedavi en çok ameliyata elverişli olmayan (inoperabl) tümörlere uygulanır. Tedavi zamana yayılır ve doku yanıklarını azaltmak için parçalı dozlarda verilir. Kedinin hareketini önlemek için tedavi uygulanırken anestezi yapılır.
Kanser Kemoterapisi
Kemoterapi, insanlardaki yan etkileri çok iyi bilinen bir tedavi seçeneğidir. Aynı yan etkiler kedilerde de ortaya çıkabilir. Genel strateji, kemoterapinin belirlenmiş bir protokol içinde diğer anti-kanser ajanları ile kombinasyon halinde düşük frekansta ve dozda verilmesi şeklindedir.
Kedinin ilaçların etkileriyle başa çıkmasına yardımcı olmak için de belli protokoller uygulanır. Bu strateji, tümör hücresi öldürme aktivitesini yüksek tutarken, bulantı, kusma, iştahsızlık, enjeksiyon yerinde tahriş, zayıf bağışıklık sistemi fonksiyonuna yol açan düşük beyaz hücre sayımı ve uyuşukluk gibi yan etkileri azaltır.
Çoğu kemoterapi ajanının çalışma şekli kanser hücrelerini öldürmektir çünkü normal vücut hücrelerine göre daha hızlı bölünürler. Hızla bölünen agresif kanserlerin sıklıkla bu tedavi yöntemine iyi yanıt verdiği görülür. Saydığımız yan etkilerin çoğu normal vücut hücrelerinin de bölünmesinden kaynaklanmaktadır.
Kanser Cerrahisi
Kedilerde tümörlerin cerrahi ile çıkarılması, özellikle dış kısma yakın kanser türlerinde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Tümörü çıkarmak için lazer, radyocerrahi, kriyoterapi veya geleneksel bistüri kullanılabilir. Bu tedavinin en zor yanı, kanserin tümörleri çevreleyen dokuya ne kadar yayıldığını belirlemektir. Cerrah, bu mikroskobik tümör uzantıları nedeniyle tümörden daha büyük bir alanı çıkarır. Doku çıkarıldıktan sonra patoloji laboratuarına gönderilir. Bu adım, hastalıklı dokunun tümünün alındığını doğrulamaya yardımcı olur.
Bir tümörün tamamen çıkarılması her zaman mümkün değildir. Böyle durumlarda kalan kanser hücrelerinin temizlenmesi için diğer yöntemler kullanılır.
Ek Bakımlar
Kanserli kedi için beslenme çok önemlidir. Beslenme yüksek kalitede ve kolayca sindirilebilir olmalıdır. Güzel kokusu ve tadı olan yiyecekler, yüksek kaliteli yiyeceklerle birlikte verilir ve kediyi yemeye teşvik etmek için elle besleme yapılabilir. Kanser tedavisi gören kediler, genellikle çok iştahsızdır. Bazen iştah açıcı ilaç verilebilir hatta tüple besleme gerekebilir.
Kediye hemşirelik edilmesi de önemlidir. Evde veya klinikte, eklemlere pasif manipülasyon ya da masaj yapmak gerekebilir. Kedi güçsüzse, düzenli olarak döndürmek gerekebilir. Kedi hareket edemiyorsa yumuşak bir yatakta yatması gerekir. Böylece yatak yarası oluşmaz.
Kum kabına gidemiyorsa, tuvalet sonrası temizlenmesi için yardım gerekebilir. Yüksek kenarları olmayan bir kum kabı, kediye daha rahat gelebilir. Kedi hastalık depresyonuyla kendini temizleyemeyebilir. Bu durumda birisi tüylerini tarayıp temizlemelidir. Kedi, yemekten sonra çenesinin yıkanmasına bile ihtiyaç duyabilir.
Ağrı kesiciler kedinin rahat etmesine yardımcı olabilir. Kedilerde uzun süreli ilaç kullanımı güvenli değildir ancak veteriner hekiminiz bu ilaçları gereken dozaj ve düzende yazacaktır.
Yatıştırıcı Bakım
Bazı durumlarda, kedinin tedavisinin devam etmemesine karar verilir. Kanser tedaviye cevap veremeyecek kadar ilerlemiştir ya da başka faktörler vardır.
Türkiye’de, tedavisi süren kedilerin kliniklerde kalma şansı var ancak tedavisi süremeyecek hasta kedilere bakan bakım evleri maalesef yok. Genelde yurt dışında bulunan bu evler, hasta kedilerin mümkün olduğunca rahat edip kaliteli zaman geçirmeleri için çalışırlar. Bu bakım seçeneğinde, düzgün bir hemşirelik bakımı, ağrı yönetimi, beslenme desteği ve tamamlayıcı tedaviler bulunur.
Eğer bir ötenazi kararı alınacaksa veteriner ile açık bir şekilde konuşulmalıdır. Kanserli bir kediyle ilgilenmek, maliyetli, zaman isteyen ve duygusal olarak yıpratıcı bir süreç olabilir. Unutmayın ki seçenekler zamanında ve doğru kullanıldığında kedinin iyileşme şansı yüksektir.
Yorum yap