FIP nedir? (Kedil bulaşan peritonit)
Kedil bulaşan peritonit (FIP: Feline infectious peritonitis), dünya çapında vahşi ve evcil kedilerde görülen viral bir hastalıktır. Kedilerde FIP’e neden olan virüsün klinik adı “FCoV” yani kedi koronavirüsüdür. Bağırsak duvarının hücrelerine saldırma eğilimi gösteren ve koronavirüs adı verilen bir virüs türünden kaynaklanır.
FIP nasıl bulaşır?
FIP, kedilerin kalabalık bir grup olarak bir arada barındığı, barınak, yetiştirici çiftliği gibi yerlerde yaygındır. Dışkıyla atılan virüs diğer kediler tarafından yutularak veya solunarak, kedi kumundan, kum küreğinden bulaşarak geçebileceği gibi; vücut sıvısı, tükürük, doğrudan temas, aynı yiyeceğin ve mama kabının paylaşılması sırasında da bulaşabilir. Kedilerin birbirini yalayarak temizlemesi sırasında bulaşması çok yaygındır.
Kedide FIP belirtileri nelerdir?
FIP “ıslak”(efuziv) ve “kuru” (non efuziv) formda görülür. Her iki formun ortak belirtileri:
antibiyotiklere cevap vermeyen ateşiştah kaybı
kilo kaybı
ve halsizliktir.
Islak FIP formu, karın boşluğunda, göğüs boşluğunda veya her ikisinde sıvı birikimi ile kendini gösterir. Göğsünde sıvı birikimi olan kediler nefes darlığı yaşar. Karnında sıvı birikimi olan kedilerde ise ilerlemeci, ağrısız karın şişliği görülür.
FIP’nin kuru formunda, çeşitli organlarda küçük enflamatuar hücre birikimleri veya taneli urlar oluşur ve klinik belirtiler hangi organın etkilendiğine bağlıdır. Böbrekler etkilenirse, aşırı susuzluk ve idrara çıkma, kusma ve kilo kaybı görülürken; Karaciğer etkilenmişse sarılık görülür. Gözler ve nörolojik sistem de çoğu zaman etkilenir.
Kedilerde FIP nasıl teşhis edilir?
Kedi hastalığın ıslak formunu taşıyorsa, sıvının laboratuvar analiz sonucu ile diğer bazı testler FIP teşhisine yardımcı olabilir.
Hastalığın kuru formunu teşhis etmek daha da zordur. Kuru formda klinik bulgular daha belirsiz ve çeşitli olduğu için ayırıcı tanı listesi çok daha uzundur. Etkilenen organların biyopsisi gerekebilir.
FIP’in teşhisi zordur. Bazı laboratuvarlar ve test üreticilerinin iddialarına rağmen, şu anda “zararsız bağırsak koronavirüsü” ve “ölümcül FIP koronavirüsü” arasında ayrım yapabilen bir test yoktur. Pozitif çıkan bir test, veterinerin şüphelerini desteklese de kendi başına sonuç vermez. Bu test sadece kedinin bir koronavirüse maruz kaldığı ve virüsü bünyesinde barındırdığı anlamına gelir. Negatif çıkan bir test genellikle (her zaman değil), kedinin FIP virüsü taşımadığını gösterir.
Kedilerde FIP nasıl tedavi edilir?
FIP vakalarının yüzde 95’inden fazlası maalesef ölümcüldür. Kuru formun hafif vakalarında, hayatta kalma süresini uzatmak mümkün olabilir. Antibiyotikler, bağışıklık sistemi güçlendirici ilaçlar, interferonlar ve vitamin desteği ile tedavi desteklenir. Hastalığın ıslak formuna sahip çoğu kedi, işaretlerin başlamasından sonraki iki ay içinde ölür. Neyse ki, hastalık çok nadirdir. Sadece bir veya iki kedinin yaşadığı evlerde FIP’ten ölüm oranı 5.000’de 1’dir.
Kedileri FIP’ten korumak için bir aşı var mı?
Kedilerde FIP’i önlemek için burun içi bir aşı geliştirildi ancak tartışmalara yol açtı. Bazı çalışmalar aşının hastalığa karşı koruduğunu gösterirken, diğerleri çok az fayda sunduğunu göstermektedir.
Amerika’da kedi aşıları üzerine gerçekleşen bir panelin 2000 yılı raporunda “şu anda aşının klinik olarak ilgili korumayı sağladığına dair bir kanıt bulunmadığı ve kullanılmasının önerilmediği” belirtilmiştir.
Hastalığın farklı formlarının olması ve genetik faktörler her kediyi farklı şekilde etkileyebileceğinden, aşının yüzde yüz etkili olacağının garantisi yoktur. Yavru kediler anneden aktarılan antikorlarla korunsa da 5-7 haftalık olduklarında virüsün bulunabileceği bir yerdelerse hastalığı kapmadan oradan çıkarılmaları iyi olur.
Kedinizin rutin aşılarını ve veteriner ziyaretlerini aksatmamanız onun sağlığı için çok önemlidir.
Kaynaklar:
aspca.org
pets.webmd.com/cats/cat-fip-feline-infectious-peritonitis
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11876619
healthcommunities.com/feline-infectious-peritonitis/risk.shtml
en.wikipedia.org/wiki/Feline_infectious_peritonitis
Yorum yap