Kedilerde gençlik hastalığı

Kedi gençlik hastalığı olarak bilinen kedi panlökopeni virüsü (FPV: Feline panleukopenia virus), kedi popülasyonunda oldukça bulaşıcı ve hayatı tehdit eden bir viral hastalıktır. Bu virüs, vücutta hızla bölünen kan hücrelerini, özellikle bağırsak sistemindeki, kemik iliğindeki ve derideki hücreleri etkiler. 

Panleukopenia: pan-(tüm)-löko-(beyaz kan hücrelerinin)-peni(eksikliği) anlamına gelir. Yani vücudun tüm savunma hücreleri virüs tarafından öldürülür. Kan hücreleri saldırı altında olduğu için, bu virüs anemik bir duruma yol açabilir ve vücudu diğer viral ve bakteriyel enfeksiyonlara açık hale getirir.

Aşılanmamış kedilerde, panlökopeni en ölümcül kedi hastalıklarından biridir. Etken virüs çok esnektir ve bulaştığı ortamlarda yıllarca hayatta kalabilir, bu nedenle en iyi önleme yolu aşıdır.

İki ila altı aylık yavrular ciddi risk altındadır. Hamile kediler ve bağışıklığı düşük olan kediler de risk altındadır. Yetişkin kedilerde, panlökopeni genellikle hafif bir formda ortaya çıkar hatta fark edilmeyebilir. Bu virüsten kurtulan kedilerin diğer enfeksiyonlara karşı bağışıklığı artar.

Kedilerde gençlik hastalığının belirtileri

• Kusma
• İshal, kanlı ishal
• Su kaybı
• Kilo kaybı
• Yüksek ateş
• Anemi (azalmış kırmızı kan hücrelerine bağlı olarak)
• Kuru, sönük tüyler
• Depresyon
• İştahın tamamen kesilmesi
• Saklanma
• Nörolojik semptomlar (koordinasyon eksikliği gibi)

Kedilerde gençlik hastalığının sebepleri

Kedi gençlik hastalığını, kedi parvovirüsü (FPV) başlatır. Kediler bu enfeksiyonu enfekte kan, dışkı, idrar, salya gibi vücut sıvılarıyla temas ettiklerinde kapar. 

Anne kedi enfekteyse, yavru kediler bu virüsü anne karnındayken ya da emdikleri süt yoluyla kapabilir. Anne karnında bu virüse maruz kalan yavru kediler için hastalığın seyri pek iyi değildir. Yavru kediler bu virüsü veteriner kliniği, barınak, pansiyon veya petshop gibi yerlerde kapabilir.

Ayrıca bu virüs, kedilerle uğraşan, farklı kedilere ve onların yatakları, mama kapları gibi şeylere temas edip üstünü değiştirmemiş ve ellerini iyi yıkamamış insanlar tarafından da kedilere bulaştırılabilir.

Herhangi bir hayvanla temas ettikten sonra ellerinizi sabun ve su ile yıkamak, enfeksiyonları sağlıklı hayvanlara geçirme ihtimalinizi en aza indirecektir.

Bu virüs birçok yüzeyde kalabilir. Yüzeylerden bulaşmayı önlemek için ortamları temiz tutmak önemlidir. En temiz koşullar altında bile, daha önce enfekte bir kedi orada bulunduysa, virüsün izleri ortamda kalabilir. Kedi parvovirüsü dezenfektanlara karşı dayanıklıdır ve bir yıl boyunca çevrede kalıp fırsat kollayabilir.

Kedide gençlik hastalığı nasıl teşhis edilir?

• Veterinerinize kedinizin sağlığı ve son aktiviteleri hakkında kapsamlı bir öykü vermeniz gerekir. Kedinizin son zamanlarda diğer kedilerle temas edip etmediği, genel olarak dışarı çıkmasına izin verilip verilmediği, hekiminizi doğru yönlendirmek açısından önemlidir.
• Panlökopeni; zehirlenme, kedi lösemi virüsü (FeLV), kedi immün yetmezlik virüsü (FIV) ve pankreatit gibi birçok hastalığın belirtilerini taklit edebilir. En uygun teşhisin konup bir an önce uygun tedavinin uygulanabilmesi için mümkün olduğunca çok detay vermek önemlidir.
• Hekim bunun ardından tam kan sayımı, biyokimya profili ve idrar tahlili gibi rutin laboratuvar testleri ile fizik muayene yapacaktır. Rutin laboratuvar test sonuçları genellikle karmaşık değildir. Genelde kan hücresi kaybının büyüklüğü hekimi panlökopeniden şüphelendirir.
• Kedi parvovirüsü, kemik iliğinde ve bağırsaklarda üretilip hızla bölünen hücrelere saldırır ve onları öldürür. Bu nedenle kan sayımı tipik olarak beyaz ve kırmızı kan hücrelerinde bir azalma gösterecektir. 

Kedilerde gençlik hastalığı tedavisi

• Hasta olan kedinin acil tedavi için genellikle kliniğe yatırılması gerekir. Tedavinin temel amacı vücut sıvısı seviyelerini ve elektrolit dengesini düzeltmektir. 
• Tedavinin devamı, kedinin hastalığının ciddiyetine bağlıdır. Virüsün diğer hayvanlara yayılmasını önlemek için birkaç gün boyunca bir izolasyon odasında kalması muhtemeldir.
• Kediye uygulanacak iyi bir bakım onu yaşama döndürebilir. 
• Evde başka kediniz veya yavrular varsa, kediniz klinikten eve geldiğinde, tüm hastalık belirtileri geçene ve veteriner hekimiz artık iyileştiğini söyleyene kadar onu diğer kedilerden ayırmanız gerekir. Bu 6 hafta kadar sürebilir.
• Bu enfeksiyon, bir kedinin fiziksel ve zihinsel sağlığı üzerinde yıkıcı bir etkiye sahiptir ve iyileşme süresi boyunca kedinizin sevgiye ve rahatlamaya ihtiyacı olacaktır. 
• Bu süreçte sıkı hijyen uygulamanız ve bu enfeksiyonun yüzeylerde kalabileceğini aklınızda tutmanız gerekir. 
• Hasta kedinizle temas ettikten sonra iyice temizlendiğinizden emin olun. Böylece virüsü yanlışlıkla başka kedilere bulaştırmazsınız.
• Kedi, hemen ve etkili bir şekilde tedavi edilirse, iyileşebilir. Tamamen normale dönmesi ise birkaç hafta sürebilir.

Ne yazık ki, panlökopeni vakalarında ölüm oranı %90 kadar yüksektir.

Kedi gençlik hastalığı olan kedilerde durum takibi

• Hekimin verdiği ilaç hazırlama, uygulama, ev dezenfeksiyonu ve karantina talimatlarına mutlaka uyulmalıdır. 
• Başka kedileriniz varsa, hastalık belirtileri için onları da gözlemlemeniz gerekir.
• Evdeki diğer kedilere aşı yapılabilir mi konusu hekimle konuşulmalıdır.
• Hasta kedinin temas ettiği her şey derinlemesine temizlenmelidir. Çamaşır ve bulaşık makinesinde yıkanabilen ve kurutulabilen her şey makinede yıkanmalıdır. Buna kedinin yatağı, minderi, oyuncakları, mama kabı ve kum kabı dahildir.
• Bunlara rağmen, virüsün tüm izlerini ortadan kaldıramayabileceğinizi unutmayın.
• Kediniz iyileştikten sonra yeniden enfeksiyonu kapıp hasta olmayacak olsa da, diğer kedilere daha önce virüs bulaştırdığı şeylerden hastalık geçebilir.

Aşılama, panlökopeninin önlenmesinde en önemli araçtır. Evinize yeni bir kedi getirmeden önce, gençlik aşısı olup olmadığını öğrenin.

Aşı o kadar etkilidir ki, bir dozu bile çoğu enfeksiyonu önler. Özellikle yavru kedilerde herhangi bir hastalık belirtisi için tetikte olun. Bir şey fark eder veya bir şeyden şüphelenirseniz en kısa sürede veteriner hekiminizi ziyaret edip kedinizi muayene ettirin.

Kaynak: https://www.petmd.com/cat/conditions/infectious-parasitic/c_ct_feline_panleukopenia