Böbrekler, atık maddeleri kan dolaşımından uzaklaştırmak, potasyum ve sodyum gibi bazı temel minerallerin seviyelerini dengelemek, vücuttaki suyu korumak ve idrar üretmek için çalışır.
Kedilerde kronik böbrek yetmezliği nedir?
Böbrekler, çeşitli işlevleri yerine getirmek için büyük miktarda kapasiteye sahiptir. Herhangi bir klinik hastalık belirtisi görülebilmesi için böbreklerin en az üçte ikisinin işlevsiz hale gelmesi gerekir. Bu, böbreklerdeki hasarın hastalık belirtilerinden birkaç ay veya yıl önce oluştuğu anlamına gelir.
Kronik böbrek yetmezliği genellikle yaşlı kedilerin yaşadığı bir sorundur. Vakaların sadece %10’u üç yaşından küçük kedilerde görülür.
Kedilerde kronik böbrek yetmezliğinin klinik belirtileri nelerdir?
Kedide kilo kaybı, kötüleşen tüy kalitesi gibi erken hastalık belirtileri genellikle normal yaşlanma değişiklikleri sanılarak göz ardı edilir. Böbrek yetmezliğinin ilk aşamalarında böbrekler, atık maddeleri daha fazla miktarda ve daha seyreltik idrar üreterek durumla başa çıkmaya çalışır. Kedi, artan su kaybını telafi etmek için genellikle daha fazla su içmeye başlar. Bu, kompanse böbrek yetmezliği olarak bilinir.
Böbrek dokularının yaklaşık üçte ikisi işlevini yitirdikten sonra, kan dolaşımındaki atık maddeler hızlı bir şekilde artar. Belirgin, ani ve şiddetli bir hastalık tablosu ortaya çıkar.
Kedilerde kronik böbrek yetmezliğinin sebepleri nelerdir?
Kronik böbrek yetmezliği, kendi başına spesifik bir hastalıktan ziyade bir dizi farklı hastalık sürecinin son aşamasıdır. Sonunda kronik böbrek yetmezliğine yol açabilecek başlıca hastalık ve durumlar:
- Uzun tüylü kedilerde polikistik böbrek hastalığı (böbrekte çok sayıda kistle kendini gösterir) gibi böbreklerin konjenital malformasyonları yani doğuştan gelen kusurlar,
- Piyelonefrit yani böbrek enfeksiyonları,
- Halk arasında nefrit olarak bilinen glomerülonefrit: Böbrek filtrasyon membranında (zarında) iltihap ve hasar,
- Neoplazi: Böbrekte çeşitli tümörler, yaygın olarak lenfosarkom,
- Amiloidoz: Bu, böbreğin normal şekilde çalışmasına engel olan, böbrekte olağan dışı bir lifli protein bileşiğinin birikmesi durumudur.
- Kedi lösemi virüsü (FeLV) veya kedil bulaşan peritonit virüsü (FIP) gibi viral enfeksiyonlar,
- Böbrek veya üreter taşları
Kedilerde böbrek hastalığı nasıl teşhis edilir?
- Böbrek hastalığı genellikle, kan dolaşımındaki kan üre azotu, idrar özgül ağırlığı ile kreatinin değerlerine bakılarak teşhis edilir.
- Mikroalbüminüri (idrarda küçük protein moleküllerinin varlığı) kronik böbrek yetmezliğinin başka bir göstergesidir.
- Böbrek yetmezliğinin derecesini ve en iyi tedavi şeklini belirlemek için proteinler, potasyum, fosfor, kalsiyum gibi maddelerin kandaki seviyeleri ölçülmeli ve kırmızı-beyaz kan hücresi sayımı yapılmalıdır.
Veteriner hekim kedimdeki böbrek yetmezliğinin derecesini nasıl belirleyecek?
Hekiminiz, Uluslararası Böbrek Derneği (IRIS: The International Renal Interest Society) evreleme sistemini kullanacaktır. IRIS evrelemesi, serum kreatinin düzeylerine, idrarda protein varlığına dayalı alt evrelemeye dayanır ve kedinizin kan basıncını ölçer. Hekiminiz bu evrelemeyi kullanarak, tedaviye nasıl devam edileceği, ilerlemeyi nasıl izleyeceği ve kedinizin durumunun seyri konusunda fikir edinir.
Kronik böbrek yetmezliği kedimi nasıl etkiler?
Böbreklerin çeşitli işlevleri olduğundan, böbrek yetmezliğinin klinik belirtileri değişken olabilir. En sık görülen değişiklikler kilo kaybı, zayıf tüy kalitesi, ağız kokusu, ağız ülseri, halsizlik ve depresyon ile ilişkili olabilen değişken iştahtır. Daha az yaygın belirtiler ise artan su içme, artan idrara çıkma, kusma, ishal ve anemidir.
Kedilerde kronik böbrek yetmezliği nasıl tedavi edilir?
Kronik böbrek yetmezliğinin tedavisi kan testlerinin sonuçlarına bağlıdır. Spesifik tedavilerle spesifik anormalliklerin giderilmesi amaçlanır. Kedilerin çoğu, takviye gıda, diyet değişikliği ve tedavi ile etkili şekilde kontrol edilir. Hekiminiz, kediniz için en iyi tedaviyi belirlemek için sizinle birlikte çalışacaktır.
Özel diyetler: Düşük protein ve düşük fosforlu diyetler, kan dolaşımındaki atık maddelerin seviyesini düşürmeye yardımcı olur. Bunlar evde hazırlanabilir veya hekiminizden hazır olarak temin edilebilir.
Fosfat bağlayıcılar: Diyetteki düşük fosfata rağmen, bazı kedilerde kan fosfor seviyeleri normalin üzerinde kalır. Kan fosforunun azaltılması, kedinizi iyileştirmek ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak konusunda büyük bir etkiye sahip olabilir. Alüminyum hidroksit gibi oral fosfat bağlayıcılar, bağırsak duvarından emilen fosfor miktarını azaltmaya yardımcı olur.
Antibiyotikler: Birçok kedi antibiyotiklere iyi yanıt veriyor gibi görünmesine rağmen bunun nedeni her zaman açık değildir. Kronik böbrek yetmezliği olan kedilerde mesane enfeksiyonu daha sık gelişir ve çoğu hasta kedi için rutin idrar kültürleri önerilir.
Potasyum takviyesi: Böbrek yetmezliği olan kediler, idrarla çok fazla potasyum kaybetme eğilimindedir. Bu durum kas zayıflığına, sertliğine ve zayıf tüylere yol açar. Düşük potasyum seviyeleri, kedide böbrek yetmezliğinin kötüleşmesine sebep olabilir.
B ve C vitaminleri: Sorunlu olan böbrekler idrarı konsantre edemediğinde, suda çözünen vitaminler kaybolur ve etkilenen kedilerin günlük vitamin takviyesine ihtiyacı olur.
Antiemetikler: Kusma sorunu yaşayan kediler için kullanılan antiemetikler bulantıyı azaltır ve böylece kedinin iştahı artar.
Kan basıncını düşüren ilaçlar: Böbrek yetmezliği olan önemli sayıda kedinin yüksek tansiyonu vardır. Bu da böbreklerde daha fazla hasara yol açabilir. Bazı durumlarda, tansiyonu düşürmek gerekebilir.
Anemi tedavisi: Böbreğin işlevlerinden biri de kemik iliğini kırmızı kan hücresi üretimi için uyarmaktır. Böbrek yetmezliği yaşayan birçok kedi, kemik iliğinin uyarılmamasından dolayı anemiktir. Kemik iliği üretimini teşvik etmek ilaçlar mevcuttur ve hekiminiz gerekli gördüğünde reçete edebilir.
Kedilerde böbrek yetmezliği daha erken teşhis edilebilir mi?
Yakın zamana kadar, kronik böbrek yetmezliğinin erken teşhisi çok zordu. Böbrek yetmezliğinin klinik belirtileri ya da kan üre azotu ve kreatinin düzeylerindeki değişiklik, böbrek fonksiyonlarında önemli bir kayıp meydana gelene kadar belirgin değildir.
Son dönemde geliştirilen SDMA (Simetrik Dimetilarjinin) adlı kan testi, böbrek yetmezliğinin erken teşhisinde kullanılmaktadır. Bu test, veteriner hekimin hastalığın çok daha erken bir aşamasında kediniz için tedavi sağlamasına yardımcı olabilir.
Kronik böbrek yetmezliği olan kedim ne kadar yaşar?
Ne yazık ki, böbrekler hasar gördüğünde, iyileşme kabiliyeti çok sınırlıdır. Bununla birlikte, iyi yönetilen çoğu kronik böbrek yetmezliği vakası çok yavaş ilerler. Tedavi ile kedi, birkaç yıl kaliteli ve aktif bir hayat sürebilir.
Kaynak: https://vcahospitals.com/know-your-pet/kidney-failure-chronic-in-cats
Yorum yap