Çoğu kedi ebeveyni tüy yumağı kusma problemine aşinadır. Ama ilk kez karşılaşanlar olabilir. Peki tüy yumağı nedir? Bilimsel ismi “trichobezoar” olan tüy yumağı, sindirim kanalında yumru haline gelmiş, sindirilemeyen tüy birikimini ifade eder. Kedinin sindirim sistemindeki tüy yumaklarının bazı zehirlere karşı panzehir gibi davranabilme özelliği olabileceği düşünülmektedir.
Kedilerde tüy yumağı kusması neden olur?
Kedilerin tüyleri yalayıp sindirebilecekleri bir yapıdadır. Dillerindeki mikro diken gibi doku, kedinin boğazına dek uzanır. Kedi, diliyle yakaladığı her şeyi yutmaya meyillidir.
Yalanmak ya da kendini yalamak, kedinin en önemli görevlerinden biridir. Kürkündeki kir, dökülmüş tüy ve yabancı cisim gibi şeyleri bu şekilde temizler. Bu da çok fazla tüy yutacağı anlamına gelir.
Kedinin yuttuğu tüyün büyük bir kısmı sindirim kanalından geçerek dışkıya karışır. Bazen bu tüyler mideden bağırsağa geçemeyecek şekilde birikir. Nihayetinde tüy yumağının büyüklüğüne ve kedinin midesinin hassasiyetine bağlı olarak bu topak, uzun ve dar yemek borusunu takip ederek ince bir sosis gibi kedinin ağzından çıkar. (biraz iğrenç oldu ama kedimiz önemli)
Kedi bazen içindeki bu yumağı çıkaramaz ve henüz hazmedemediği yiyecek bu topağa takılır. Bu durumda kedi bu yiyeceği çıkarabilir. Kedi, içindeki tüy topağını kusana kadar ya da tüy topağı bağırsağına doğru hareket edene kadar bunu tekrarlayabilir.
Kedinin tüy yumağı kusması normal mi?
Kendi uzun tüylerini ya da başka uzun tüylü bir kediyi yalayan kedilerde tüy yumağı çok normaldir. Çoğu veteriner ayda 1-2 defadan fazla gerçekleşen tüy yumağı kusma durumunu başka sağlık problemleriyle ilişkilendirmektedir. Kedinin çok fazla tüy yumağı kusmasının sebebi bunlar olabilir:
- Kendini fazla yalama: Kedi, bünyesinin altından kalkabileceğinden daha fazla tüy yutarsa, tüy yumağı kusması da artacaktır. Peki kedi neden kendini çok yalar?
- Stres ve kaygı kedide anormal kendini yalamaya sebep olabilir. Eve yeni bir insan ya da hayvanın gelmesi gibi değişiklikler buna yol açabilir.
- Alerji, kedinin kendini çok yalamasına sebep olabilir. Yediği veya temas ettiği bir şey bunu tetikleyebilir.
- Cilt parazitleri (uyuz, pire, vb.) yüzünden kedi kendini fazla yalıyor olabilir. Pireye alerjisi olmayan, pireliyken kaşınmayan kediler bile pire miktarı arttığında kendilerini yalarlar.
- Diğer cilt hastalıkları da (mantar, pemfigüs gibi) kedinin çok yalanıp aşırı tüy yutmasına sebep olabilir.
Ağrı veya acı çeken kedi de çok yalanır. Bunun sebebi idrar yolu veya mideyle ilgili bir sorun olabilir.
- Bağırsak hastalıkları: Kedinin mide veya bağırsak fonksiyonları hastalıktan ötürü düzgün çalışmıyorsa, tüy yumağı kusabilir. Bağırsakla ilgili olası problemler:
- Bağırsak enfeksiyonu, kedinin bağırsaklarının iltihaplanmasına ve düzgün çalışmamasına yol açar. İshal, kilo kaybı ve kusma ile kendini belli eder. Tüy yumağı kusmasının artması, bunun bir göstergesi olabilir.
- Mide-bağırsak kanseri, kedide mide ve bağırsağın çalışmasını zayıflatır.
- Yiyecek intoleransı da mide ve bağırsak fonksiyonlarını bozabilir. Kedinin, yediği şeyin içindeki bir şeye karşı hassasiyeti varsa sindirim sisteminde iltihap gelişebilir ve bu tüy yumağı kusmasıyla beraber iştahsızlık ve ishal de yapabilir.
Kedilerde nadir fakat ciddi tüy yumağı kusma durumları
Bazı durumlarda kedinin tüy yumağı kusması çok ciddi bir sağlık probleminin habercisi olabilir.
- Bağırsak tıkanması: Nadiren de olsa bir tüy yumağı kedinizin bağırsaklarını tıkayabilir. Tıkanma sindirim sisteminin herhangi bir yerinde oluşabilir ve çok ciddi bir durumdur. Devam eden kusma durumu, çıkarmadan öğürme, yemeyi reddetme, iştahsızlık, sürekli uyuklama hali gibi durumlar gözlemlenmeli ve varsa kedi acilen veterinere götürülmelidir.
- Bir tüy yumağı yine nadiren kedinizin yemek borusunu tıkayabilir. Böyle bir durumda bağırsak tıkanmasında saydığımıza benzer haller gözlemlenebilir.
- Tüy yumağı üst yutağa (boğazın üstü, burnun arkası) kaçarak hapşırma, burun akıntısı, öksürük gibi ikincil enfeksiyonlara sebep olabilir.
Bazen kedinin tüy yumağı kusmak için öksürüp öğürdüğünü düşünürken yanılıyor olabilirsiniz. Kediniz rutin olarak öksürük ve öğürme sesi çıkarıyor ama tüy yumağı, mama vs. kusmuyorsa farklı bir sorunu olabilir. Neden öksürüp öğürdüğünü öğrenmek için veterinere başvurmanızda yarar var.
Kedilerde tüy yumağı nasıl tedavi edilir?
Bu sorunun tedavisi, sorunun tam olarak ne olduğuna bağlıdır. Doktorunuzun bazı testler yapması ve testlerden sonra bir tedavi önermesi gerekebilir.
Eğer kediniz uzun tüylü olduğu için ya da kendini çok fazla yaladığı için ara sıra tüy yumağı kusuyor ve veterineriniz herhangi bir sindirim sistemi sorunu olduğunu düşünmüyorsa, bunlar yardımcı olabilir:
- Kedinizi günlük olarak veya sık sık taramak kendini yaladığında daha az tüy yutmasına yardımcı olacaktır. Kedinizin tüylerine uygun kaliteli tarak, fırça ve diğer alternatif ürünleri internette bulabilirsiniz.
- Evcil hayvan ürünler satan yerlerde ve internette bulabileceğiniz, “anti hairball” tüy yumağı önleyici ürünler işe yarayabilir. Bu ürünler sindirim sisteminde çözünebilir lifler içerir. Lifler yiyecek ve tüylerin sindirim sisteminde topaklanmadan ilerlemesini sağlar.
- Kedinizin günlük yiyeceğini küçük öğünler halinde vermek de kedinizin midesini kolay boşaltmasına yardımcı olabilir.
Tüy yumağı kusma konusunu hafife almayın ve her kusmayı normal görmeyin. İyice gözlemledikten sonra sıradan bir tüy kusma olmadığı sonucuna varırsanız hemen veterinerinizle iletişime geçin.
Yorum yap