Enfeksiyöz bir akciğer hastalığı olan pnömoni yani zatürreden, bir dizi organizma (bakteri, virüs, mantarlar) sorumlu tutulabilir. Semptomlar ateş, öksürük, burun akıntısı, güçlükle veya sesli nefes alma ve iştahsızlıktır. Kediniz zatürreye yakalanırsa, nedeni bulunarak tedavi için ilaç ve destekleyici bakım uygulanır. Bu hastalığı en iyi önleme yöntemi, kedinizin aşılarını düzenli yaptırmak ve genel sağlığına özen göstermektir.
Genel bakış
Zatürre, akciğer dokusundaki bir veya daha fazla hasardan sonra ortaya çıkan bir solunum rahatsızlığıdır. Hastalığın nedenine bağlı olarak, bir akciğer lobunun küçük bir kısmını veya akciğerlerin tamamını kapsayabilir. Çoğu akciğer dokusu, alveol denen küçük hava balonu kümelerinden oluşur. Her balon ince bir hücre tabakasıyla kaplıdır ve çok küçük kan damarları ağı ile çevrilidir. Nefes aldığımızda balonlar havayla dolar. Tabakadaki hücreler ve küçük kan damarları, havadan aldığımız oksijeni karbondioksitle değiştirir ve nefesimizi veririz.
Akciğerlerden vücudun dışına giden ana yol, soluk borusu ve burun deliklerinden oluşur. Bazı bakteri, virüs ve mantar gibi yabancı organizmalar burun deliklerini veya soluk borusunu istila ettiğinde, enfeksiyon veya iltihapa sebep olabilir. Bu enfeksiyon ve iltihaplanma, solunum yolundan aşağı devam ederek alveolleri etkilerse, akciğerde sıvı, irin ve hücresel kalıntı gibi materyaller birikebilir. Zatürrenin bu noktada geliştiği söyleyebilir.
Kedilerde zatürrenin sebepleri
Çeşitli bakteriyel, viral ve mantar (fungal) organizmalar kedilerde zatürreye neden olabilir. (Örneğin: Kedi kalisivirüsü, kedi enfeksiyöz peritonitisi (FIP), mikroplazma bakterisi ve Cryptococcus mantarı)
Bazen bir virüs veya mantar, solunum yollarında, ikincil bakteriyel bir enfeksiyonun kök salabileceği hasara neden olabilir. Böylece zatürre, çoklu organizmalarca komplike ve şiddetli hale getirilebilir. Bu durum akciğerlerde sıvı varsa, yarı boğulma, kalp yetmezliği, kusma veya yakıcı/tahriş edici madde solunması sonrası ortaya çıkabilir. Kanserler de zatürreye yol açabilir.
Kedilerde zatürrenin belirtileri ve teşhisi
Zatürre, akciğerlerin küçük bir bölgesi ile sınırlı olabilir veya akciğerlerin tamamına yayılabilir. Zatürrenin şiddetine bağlı olarak, klinik bulgular hafif ila şiddetli arasında değişebilir ve aşağıdakileri içerebilir:
- Zor veya hızlı nefes alma
- Yüksek nefes alıp verme sesi
- Burun deliklerinde akıntı
- Yorgunluk, halsizlik
- İştahta azalma
- Yüksek ateş
- Öksürük
- Çeşitli organizmalar zatürreye neden olabileceğinden, ek klinik belirtiler sorumlu ajanla ilintili olabilir. Örneğin, FIP virüsü zatürreye neden olabilir ve ek klinik belirtiler kusma, ishal veya diğer sorunlar olarak ortaya çıkabilir.
Tıbbi öykü almak ve fizik muayene yapmak zatürre teşhisinde ilk adımlardır. Veteriner kediyi muayene ettiğinde, akciğerler ve solunum yollarındaki hava seslerinin normal olup olmadığını, duyulabilir bir kardiyak anormallik olup olmadığını anlamak için kedinin göğsünü dinleyecektir. Birçok veteriner, zatürre tanısını doğrulamak için göğüs röntgenini kullanır. Zatürre teşhisi konduğunda, sorumlu organizmaları tanımlamak ve hastalığın altta yatan olası nedenlerini araştırmak için ek testler yapabilir.
Etkilenen ırklar
Zatürre kedilerde nispeten nadir olmakla birlikte, tüm kedi ırkları risk altındadır. Basık suratlı (brakisefalik) kedilerin (Örneğin, İran, Ragdoll ve Himalayan) zatürre gibi üst solunum yolu enfeksiyonları yaşama riski daha yüksektir.
Kedilerde zatürre tedavisi
Zatürre çoğu durumda tedavi edilebilir. Tedavinin sonucu zatürrenin nedenine ve kedinin genel sağlık durumuna göre değişir. Kedi çok genç, çok yaşlı veya başka bir sebepten zaten hasta ise, hastalığın seyri zatürre öncesi sağlıklı olan bir kedininki kadar iyi olmayabilir.
Ek olarak, zatürrenin altta yatan nedeni FIP virüsü veya başka bir potansiyel ölümcül hastalık ise, kedi zatürreden kurtulsa da diğer hastalığın komplikasyonlarından dolayı melek olabilir. Zatürre tedavisinde temel hedefler şunlardır:
Hastanın stabilizasyonu: Kedi nefes almakta önemli bir sorun yaşıyorsa veya solunum istikrarsızsa, durumu stabilize etmek için oksijen tedavisi ve diğer tedaviler gerekebilir.
Zatürre tedavisi: Test sonuçları beklenirken, bakteriyel enfeksiyonlar için genelde antibiyotik reçete edilir. Kedinin zatürresi ciddi bir durumdaysa daha iyi tedavi edilebilmesi için kliniğe yatış önerilebilir.
Altta yatan hastalıkları belirlemek: Spesifik bakteri, virüs veya mantar organizmalar tanımlanırsa, tedavi için ek ilaçlar reçete edilebilir. Veteriner, tedavinin gidişatını görebilmek için göğüs röntgenlerini periyodik olarak tekrarlayabilir.
Kedilerde zatürre nasıl önlenir?
Zatürrenin önlenmesi, düzenli aşılama ve sağlık muayeneleri ile bulaşıcı hastalıkların önlenebildiği ölçüde mümkündür. Şiddetli zatürrenin önlenmesi, herhangi bir solunum yolu hastalığı belirtisinin erken tedavisi ile mümkündür. Bu, bihassa basık suratlı ırklar ve başka hastalıkları olan kediler için önemlidir.
Yorum yap